De vijf uitputtingen en zeven verwondingen naar achter wegkijken

De vijf uitputtingen en zeven verwondingen naar achter wegkijken

Degene die mij een beetje kennen weten dat ben ik een groot voorstander ben van het beoefenen van de Baduanjin (8 Brokaat oefenreeks). Het zijn acht simpele oefeningen die in korte tijd de gezondheid kunnen verbeteren en is daarom het eerste wat mijn leerlingen te leren krijgen (en soms ook patiënten). Over de werking van de oefeningen is echter weinig bekend/duidelijk en ben ik al enige tijd bezig met het schrijven van een lesboek dat het achterliggende verhaal uitlegt (hopelijk voor de herfst beschikbaar). Bij het schrijven en onderzoeken kom ik geregeld pareltjes tegen. In sommige gevallen zijn dit mooie uitbreidingen op de oefeningen, waardoor met de juiste uitvoer het nog beter kan werken. In andere gevallen zijn het aannames die achteraf niet blijken te kloppen.

Een mooi voorbeeld van zo’n pareltje is de vijfde oefening: “De vijf uitputtingen en zeven verwondingen naar achter wegkijken.” “De vijf uitputtingen en zeven verwondingen” is een Chinees spreekwoord die gebruikt wordt om iemand te omschrijven die fysiek versleten is door jarenlange zware arbeid en veel kwaaltjes kent. Het spreekwoord is afkomstig uit het toneelstuk “Cai Shun biedt de neergedaalde moerbei vrucht aan zijn moeder” (jiang sang shen cai shun feng mu, 降桑椹蔡順奉母) geschreven door Liu Tangqing in de Yuan dynastie (1271 – 1368). In het stuk scheppen een hofarts en een dwaas op over hun geneeskundige kwaliteiten en proberen ze elkaar af te troeven met wat ze wel niet kunnen genezen. Op den duur stelt de dwaas dat hij de vijf uitputting en de zeven verwondingen kan genezen. Wat dit mag wezen laat Liu echter in het midden en de dialoog vervolgt met het opsommen van nog meer aandoeningen die behandeld kunnen worden door zowel de dwaas als de hofarts. Uit het feit dat Liu “vijf uitputtingen en zeven verwondingen” zonder enige vorm van toelichting noemt kan men ervanuit gaan men dat de term toen al gangbaar was. 

Vandaag de dag wordt in het algemeen aangenomen dat de “vijf uitputtingen en zeven verwondingen” een verwijzing is naar de “Klassieken van de Gele Keizer”. De “vijf uitputtingen” komen hierin inderdaad voor en worden als volgt beschreven:

De vijf uitputtingen beschadigen het volgende: 
          langdurig kijken schaadt het bloed;
          langdurig liggen schaadt de qi;
          langdurig zitten schaadt het vlees;
          langdurig staan schaadt de botten;
          langdurig lopen schaadt de pezen;
dit zijn zogezegd wat de vijf uitputtingen beschadigd.

Over de “zeven verwondingen” wordt echter geen woord gerept, maar over het algemeen wordt gesteld dat hiermee de zeven emoties worden bedoeld. Deze komen echter niet terug in de “Klassieken van de Gele Keizer” en het vaak aangehaalde citaat telt slechts zes emoties:

Woede laat qi stijgen, 
vreugde laat qi vertragen,
verdriet laat qi oplossen, 
angst laat qi dalen, 
piekeren laat qi stagneren, en
vrees laat qi dalen.

Hoewel dit niet verwonderlijk is, want de zevende niet genoemde emotie is in de Chinese geneeskunde “you” (憂), wat zich het best laat vertalen als weemoed, en daarbij een groot overlap kent met “verdriet”, is de verwijzing wel zeer discutabel. Want terecht kan afgevraagd worden waarom men dan het niet de “vijf uitputtingen en zeven emoties” (wu lao qi qing, 五勞七情) zouden noemen. 

Als we in de medische klassieken verder graven dan komen we wel vrij vroeg de “vijf uitputtingen, zes extremen en zeven verwondingen” tegen in het werk van Zhang Zhongjing (150 – 219): “de Essentiële Voorschrijvingen van de Gouden Kast” (jin gui yao lue, 金匮要略), echter zonder verdere toelichting. Pas een paar eeuwen later komen we in het “Overzicht van de bron van alle ziekten van de familie Chao” (Chao shi zhu bing yuan hou zong lun, 巢氏諸病源候總論), samengesteld onder leiding van de hofarts Chao Yuanfang in 610, de uitleg hierover tegen. In tegenstelling tot wat we eerder in de “Klassieken van de Gele Keizer” dachten te lezen in de zeven verwondingen wordt hier onder andere het volgende over gezegd:

De zeven verwondingen zijn: 1) interne koude; 2) impotentie; 3) aandrang tot plassen; 4) premature ejaculatie; 5) weinig sperma en veel afscheiding; 6) heldere dunne sperma; 7) frequent of moeilijk urineren

Eigenlijk zijn het dus allemaal klachten die bij een nier yang deficiëntie horen en heeft het weinig te maken met de zeven emoties.

Mail me
Heb je een vraag of wil je graag een afspraak maken? Gebruik dan het onderstaande formulier om mij een berichtje te sturen.